زمین‌شیمی و سنگ‌زایی منشورهای بازالتی جنوب شهرستان گرمی (استان اردبیل)

مجموعه سنگ‏‌های آتشفشانی مافیک ائوسن جنوب‏‌خاوری شهرستان گرمی بیشتر به‌صورت منشورهای بازالتی دیده می‏‌شوند. این منشورها از سنگ‏‌های مافیکِ آلکالی‌الیوین‌بازالت ساخته شده‌اند و با ستبرای نزدیک به هزار متر در خاور تا ده متر در باختر مغان رخنمون دارند. فنوکریست‌های الیوین، کلینوپیروکسن (اوژیت) و پلاژیوکلاز کانی‏‌شناسی اصلی این بازالت‏‌هاست. بیشتر این سنگ‏‌ها بافت میکرولیتی و میکرولیتی پورفیری دارند. از دیدگاه زمین‌شیمیایی، ماگمای سازندة این سنگ‌ها سرشت آلکالن دارد. نمودار عنکبوتی نشان‌دهندة غنی‏‌شدگی LREE در برابر HREE و عنصرهای LILE در برابر ترکیب گوشته اولیه و غنی‏‌شدگی خاستگاه گوشته‌ای ماگماست. ماگمای سنگ‏‌های بررسی‏‌شده از بخش گارنت لرزولیتی گوشته، در ژرفایی نزدیک به 100 کیلومتری، خاستگاه گرفته است. به‌نظر می‌رسد این بازالت‌ها در پهنه‌ کششی پشت‌کمانی پدید آمده باشند که پیامد فرورانش خاور دریای سیاه (شاخه شمالی نئوتتیس) به زیر پوسته قاره‏‌ای ارمنستان بوده است.